JUDZIKI — EKONOMIA, HISTORIA, LUDZIE

Judziki — ekonomia, historia, ludzie

Aby móc przeglądać tę prezentację, należy mieć zainstalowany program Adobe Reader, który jest do pobrania ze strony Adobe. Adobe Reader jest programem darmowym.

 

HISTORIA SZKOŁY

1766      Jakub z Judzik (właściciel wsi) założył szkołę

1935      w tym roku w szkole w Judzikach uczył 1 nauczyciel; do szkoły chodziło 18 dzieci (w klasach I-IV) i 16 dzieci (w klasach V-VIII)

1945      Antoni Korotko oddaje połowę swego domu na szkołę

1946      do wsi Judziki została przydzielona pierwsza nauczycielka — pani Stachurska; uczyło się 26 dzieci

1947      szkoła wraca do poniemieckiego budynku szkolnego

1950      kierownikiem szkoły jest Subota Helena; uczy się 60 dzieci

1952      w szkole jest 6 klas, uczy 3 nauczycieli, do szkoły chodzi 90 uczniów

1954      w szkole uczy 4 nauczycieli, do szkoły uczęszcza 110 uczniów

1968      oddano nowy budynek szkoły

1999      powołano Zespół Szkół (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum)

WALORY EDUKACYJNE LOKALNEGO ŚRODOWISKA
ZESPOŁU SZKÓŁ W JUDZIKACH

Judziki jest to wieś leżąca w północnej części gminy Olecko . Położona jest w odległości 10 km od Olecka na trasie Olecko-Filipów. W Judzikach znajduje się Zespół Szkół, do którego uczęszczają dzieci z okolicznych miejscowości: Lenart, Judzik, Białej Oleckiej i Bialskich Pól.

Walory historyczne i społeczne

Ziemia Olecka jak i cała Suwalszczyzna były we wczesnym średniowieczu zamieszkała przez ludność jaćwieską. Rozbici przez Krzyżaków, a w części przez Polaków i Rusinów — zniknęli Jaćwingowie z tej ziemi.

Puszcza porastająca Jaćwież zbyt wiele jednak kryła bogactw, by nikt nie chciał z niej korzystać. O tereny te toczył się spór pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim a Zakonem Krzyżackim. Ostatecznie Jaćwież podzielono pomiędzy oba te państwa w roku 1422. Ustalono wówczas granicę litewsko-krzyżacką, pokrywającą się w ogólnym zarysie z późniejszą granicą Prus Wschodnich.

Prawie cała Jaćwież weszła w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. Natomiast okolice Puszczy Romnickiej po jez. Ełk weszły w skład państwa zakonnego. Granica biegła na wschód od Olecka, między Mieruniszkami a Filipowem. Ziemie te był pod panowaniem Prus, a potem państwa niemieckiego do II wojny światowej. Judziki powstały jako wieś chłopska w 1561 r., rok później utworzono majątek ziemski Biała Olecka. Natomiast lokację Lenart przeprowadzono w 1573 r. Miejscowości te były zasiedlone w większości przez Polaków. W XVII w. ziemię olecką najeżdżają Tatarzy. Olecko zostaje spalone, a ludność wymordowana.

Podobny los spotyka okoliczne wsie. Na początku XVIII w. całe Prusy obejmuje epidemia dżumy. Wyludniły się i wymarły całe wsie w starostwie oleckim.

Dopiero XIX w. przynosi rozkwit gospodarczy. Majątki ziemskie w Lenartach i Białej Oleckiej mają powyżej 600 ha każdy. W obydwu majątkach budowane są pałace. W 1911 r. zostaje oddana do użytku kolejka wąskotorowa na trasie Olecko-Mieruniszki- Garbas.

Tereny te były zamieszkałe przez ludność niemieckojęzyczną, byli to Mazurzy lub Niemcy. Po II wojnie światowej ziemie te zostają przyznane Polsce. Rdzenna ludność wyjeżdża, obawiając się represji. Opuszczone gospodarstwa zostają zasiedlone przez Polaków, którzy przybywają tu najczęściej z okolic Suwałk.

Zaraz po wojnie w 1945 r. organizowana jest w Judzikach szkoła, początkowo mieści się ona w budynku dzierżawionym od rolnika. W 1968 r. zostaje oddany do użytku nowy budynek, w którym szkoła mieści się do dnia dzisiejszego. 
W Judzikach i Bialskich Polach powstają gospodarstwa indywidualne, natomiast na ziemiach Lenart i Białej Oleckiej tworzone jest Państwowe Gospodarstwo Rolne. Obecnie dawny PGR został przekształcony w prywatny Zakład Rolno-Hodowlany. W Lenartach funkcjonuje gorzelnia.

W Lenartach i Białej Oleckiej pozostały pałace. Pałac w Białej Oleckiej, mimo kilku pożarów, jest odbudowany. Niestety, drugi w Lenartach jest dość zniszczony. Większość zabudowań to pozostałości po budownictwie niemieckim. Nowymi budynkami są tylko: szkoła, osiedle w Lenartach i górujący ponad okolicą nowo wybudowany kościół.

Walory przyrodnicze

Opisywany przeze mnie region leży w północno-wschodniej części Pojezierza Ełckiego. Są to tereny pochodzenia polodowcowego, o urozmaiconym pagórkowatym krajobrazie. 
W pobliżu szkoły przepływa rzeka Lega, główna rzeka powiatu, licząca około 40 km długości. Wypływa z okolic Białej Oleckiej. Płynie wśród pagórków wznoszących się 10-20 m nad jej koryto i zasila jezioro Olecko Wielkie.

Rzeka Lega przepływa przez staw hodowlany, który znajduje się 300 m od szkoły. W związku z tym, że nie jest tam prowadzona intensywna gospodarka rybacka, staw ulega częściowo zarastaniu, dzięki temu jest miejscem lęgowym dużej liczby ptactwa wodnego. Cierpliwy obserwator może zobaczyć tu łabędzia niemego, kaczkę krzyżówkę, perkoza dwuczubego, czaplę siwą a nawet żurawia. W stawie oprócz ryb żyją również gryzonie: piżmak amerykański i bóbr. Zobaczenie tych zwierząt z uczniami jest raczej niemożliwe, można za to odnaleźć ich tropy i miejsca żerowania. Staw jest doskonałym miejscem do obserwacji ornitologicznych i ćwiczeń w rozpoznawaniu roślinności wodnej.

W trochę większej odległości od szkoły (ok. 2 km) leży jezioro Czarne. Jest to jezioro polodowcowe, typu eutroficznego, jego roślinność wykazuje charakterystyczną strefowość. Rosną tu rośliny rosnące pospolicie na wodach całego kraju. Na uwagę zasługują chronione rośliny o liściach pływających: grzybienie białe, grążel żółty. Nad jeziorem można przeprowadzić zajęcia dotyczące ekosystemu wodnego.

W podobnej odległości znajduje się kompleks leśny. Jest to las z przewagą świerka i udziałem grabu, lipy, dębu, brzozy i olchy. W bogatym podszyciu oprócz podrostu drzew rosną: leszczyny, jarzębiny, trzmieliny oraz maliny, w runie przeważają pospolite gatunki. Las jest doskonałym miejscem, gdzie uczniowie mogą nauczyć się rozróżniać piętra lasu, określać wiek drzew, rozpoznawać podstawowe gatunki roślinności leśnej. Miejsce to stwarza również okazję do obserwowania i rozpoznawania śladów i tropów zwierząt.

Najbliższą okolicę szkoły stanowią liczne pastwiska i pola uprawne, które również dają możliwość do różnego rodzaju badań i obserwacji przyrodniczych.